تعقل و تفکر
ملاک قبولی اعمال
هر انسانی دارای عملی است، که عمل او یا عمل صالح است و یا عمل طا لح ( غیر صالح) در قرآن کریم بسیار فراوان می بینیم که هر جا بحثی از عمل صالح است ،قبلش از ایمان سخن به میان آمده ، به عنوان مثال به این آیه شریفه توجه کنیم : الذین آمنوا و عملوا الصالحات طوبی لهم و حسن مآب (1) = آنها که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند پاکیزه ترین (زندگی ) نصیبیشان است و بهترین سرانجامها .
با دقت در این آیات به این نتیجه می رسیم که سرچشمه عمل صالح ،ایمان است . انسانی که مومن ( یا به عبارت دقیقتر در حالت ایمان )است از او کارهای شایسته سر می زند .
وقتی که ایمان و عمل صالح در کنار هم قرار گرفتند ،آثار و فوائد زیادی برای انسان دارند ، که قرآن به آنها اشاره می کند :
1- عاقبت به خیری سوره مبارکه رعد / 29
2- رسیدن به حیات طیبه سوره مبارکه نحل / 97
3- تبدیل سیئات به حسنات سوره مبارکه فرقان /70
4- کفاره سیئات و بدیها سوره مبارکه عنکبوت /7
5- رستگاری سوره مبارکه قصص /67
6- دو برابر شدن عمل سوره مبارکه سباء / 37
7- زیان کار نبودن سوره مبارکه عصر / 3
8- مغفرت و بخشش سوره مبارکه مائده / 9
9- هدایت خاصه پروردگار سوره مبارکه یونس / 9
10- اصحاب بهشت سوره مبارکه هود / 23
البته این استقراء ، استقراء ناقصی است که انجام شده و اگر کسی با دقت تمام ،آیات قرآن را بررسی کند، قطعا از آن چه که ما ذکر کردیم بیشتر می یابد .
اکنون طلبی که باقی ماند مساله قبولی اعمال است آیا هر عملی به خودی خود قبول است ؟ کار بد که بحثی در آن نیست ؛اما آیا هر کار خوبی در در گاه خدای سبحان قبول است ؟
این سوالی است که قرآن کریم ،این دفترچه سعادت و هدایت بشریت ،به ما جواب می دهد.قرآن ملاک قبولی اعمال را تقوا بیان کرده است در آنجا که می فرماید : انما یتقبل الله من المتقین (2) = همانا خدا عمل را از پرهیز کاران می پذیرد
پاسخ به یک سوال
آیا این معیار باعث دلسردی افراد عادی یا گنهکار از انجام کار خیر نمی شود ؟ (3)
جواب : اولا تقوا درجاتی دارد و افراد عادی هم مرحله ای از تقوا را دارا می باشند چنانچه در قرآن می فرماید عزیز ترین شما نزد خدا با تقوا ترین شماست ان اکرمکم عند الله اتقیکم (4)
ثانیا اگر گفتند دولت فارغ التحصیلان دانشگاه را می پذیرد مراد آن است که شرط استخدام رسمی ، فارغ التحصیل دانشگاه بودن است ، نه اینکه دیگران حق هیچ گونه کاری ندارند و یا اگر کاری انجام دهند پاداششان ضایع گردد.
ثالثا پذیرش عمل نیز درجاتی دارد :
1-قبول عادی
2- قبول شایسته « بقبول حسن» (5)
3- قبول برتر « و تقبل باحسن قبولک» (6)
بنابر این ، هر کسی به مقدار تقوایی که دارد کارش قبول می شود .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1-سوره مبارکه رعد /29
2- سوره مبارکه مائده /27
3- تمثیلات آقای قرآئتی / 24
4- سوره مبارکه حجرات/13
5- سوره میارکه آل عمران/37
6-مفاتیح الجنان ـــ دعای وداع ماه مبارک رمضان
شاگردی خدا
در آستانه دوازدهم اردیبهشت و سالروز شهادت فقیه متاله و فیلسوف متفکر استاد شهید مرتضی مطهری هستیم ،همه ما می دانیم به مناسبت شهادت آن استاد فرازنه این روز را به نام معلم نام گذاری کردند .
حق و انصاف هم همین بود که روزی به نام معلم اسم گذاری شود و چه روزی بهتر از روز شهادت استاد مطهری ،در این روز از منزلت و مکانت معلم بسیار گفته می شود ؛اما ما در این نوشتار کوتاه نمی خواهیم آنچه را که دیگران بیان می کنند تکرار کنیم ، بلکه از دریچه دیگری می خواهیم به روز معلم نگاه کنیم ،یعنی از دریچه شاگرد ی .
قرآن کریم اولین معلم را خدا معرفی می کند و می فرماید : « علم الانسان ما لم یعلم » (1) و به انسان آنچه را که نمی دانست آموخت .
دومین معلم رسول اکرم (ص) می باشند که ایشان هدف بعثت شان را برای کرامت انسانی بیان داشتند و فرمودند : « انی بعثت لاتمم مکارم الا خلاق » (2)
حال سخن در این است که چه کسانی توفیق شاگردی خدا و رسولش را دارند و برای ثبت نام در دانشگاه الهی چه مراحل و شرائطی را باید طی کرد؟
و آیا کرامتی که هدف مبعوث شدن پیامبر اعظم (ص) می باشد به چه چیزی حاصل می گردد ؟
برای پاسخ به هر دو سوال به قرآن کریم مراجعه می کنیم ،خداوند سبحان راه رسیدن به کرامت را تقوا معرفی فرمودند ، تقوا مایه کرامت آدمی است و هر چقدر تقوای انسان بیشتر باشد کرامت انسان بیشتر « ان اکرمکم عند الله اتقیکم » (3)
کسیکه با تقوا شد در هیچ کاری فرو نمی ماند بلکه از آن خارج می شود « و من یتق الله یجعل له مخرجا »(4) = و هر کسیکه تقوای الهی پیشه کند خداوند راه نجاتی برای او فراهم می کند
همچنین خدای سبحان شرکت در دانشگاه خویش رامشروط به تقوا وپرهیزگاری دانستند که اگر کسی تقوا داشته باشد خداوند استاد و معلم او ست « اتقوا الله و یعلمکم الله » (5)
پس بیاییم در روز معلم با تکریم از اساتید مان زمینه شاگردی خدا و رسولش را در خودمان فراهم نماییم به امید آن روز اللهم الرزقنا
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- سوره مبارکه علق آیه 5
2- مکارم الاخلاق مرحوم طبرسی
3- سوره مبارکه حجرات آیه 13
4- سوره مبارکه طلاق آیه 2
5- سوره مبارکه بقره آیه 282